Radomscy Żydzi Poland 1939 mordujcie Palestynczykow, tak jak Was mordowano!.
Wiersz poswięcony pamieci rodzin Holckener i Hirsz z Radomia ktorzy zgineli w Holocaustcie,oraz tym ktorzy przeżyli tą okrutna epoke.
Celina Holckener
Żydowska Dzielnica
Ktos powiedzial:
Urodzilem sie i wychowalem w Radomiu, do 25 lat nie slyszalem w domu o problemach z Zydami i judaizmie jako religii, nie bylo sprawy?. Dzisiaj jestem obywatelem USA, i naglosnienie Zydow doprowadza mnie do "szalu", ludzie-wiary judaistycznej!?, opamietajcie sie , dzialacie na swoja zgube!. Nie mordujcie Palestynczykow, tak jak Was mordowano!. OPAMIETAJCIE SIE WRESZCIE !!!, bo to moze byc dla was koniec?! macie teraz ostatnia szanse , rozmawiajcie ze swoimi rabinami, ktorzy co "wiedza" Wesbes
Radom Żydzi Getto okupacja wojna historia Konrad Gałka poland polska polen pologne
Żydowska Dzielnica, to dziś kraina pełna łez
Gdzie płynie melodia,a w niej nieszczęścia bezkres
W zaułkach slychaċ wciaż jęki zgłodniałych warg
Widaċ zgłodniałe twarze i męki, głosy pełne skarg
To powszednia jest nuta-Wolnosci czekamy cię
I pędzą cieżkie życie wsród krzyku i wrzawy
Prowadzi się szmugiel ze strachem i obawą
Przed śmiercią niechybną i kaskiem uciekają
I tak na chleb powszedni nędzni bracia zarabiają
I dzień jest cieżki a noc uciążliwa
Kiedy do Zwangsarbeit z łóżek się wyrywa
Gdy milycja żydowska wielką groze sieje
Wtedy sie na strychy i do piwnic wieje
Mieszają się głosy pogróżek i rozpaczy
Słychac nahajki twarde uderzenie
Ale gdy o kieszeń ktoś subtelnie zawadzi
Wtedy pewne dla niego wybawienie
Żydowska milicjo ,wyśniony dzisiaj jest wasz czas
Dziś lśnią srebne gwiazdki i czarne płaszcze pełne kras
Komendant i jego świta dziś wodzą prym
Prezesa o nic nie pyta i dobrze mu w tym
Żyj nam długo Gajgierze kochany długo żyj
Na Grodzkiej mieści się Rady gmach
To symbol pieniędzy i starch
Są tam rożne działy, opieki ,stacje
Finanse,kwaterunki i aprowizacje
Istnieją gabinety zacnych kierowników
Leslaów, Feniksztajnów,Winerów ,Fersztendików
Zyskindów,Brawmanów, Martoflów,Fiszbajnów.
I choċby przyszło filozofów czterdzieści
Nikt by nie odgadł co w mózgach ich się mieści
Nikt by nie dociekł poco tutaj siedzą
Chyba tylko oni sami o tym wiedzą
Ci obrońcy zgłodniałych i warst uciśnionych
Od darów opiekunczych bardzo wygłodzonych
Ci radni naszej gminy nie siedzą z własnej winy
Oni skarbią swe zapasy z rożnej przyczyny
Jednych do potęgi fortuny pcha wenera
Drugi zaś trzeciemu piekną żone wydziera
I tak to z posiewu bogini wielkiej wojny
Wzrasta dla możnych płód bardzo hojny
Na zwykłych smiertelników podatki się nakłada
Bo może zbankrutowaċ nasza biedna Rada
Na tematy redukcji głosi prezes mowy
Bo tak mu nakazuje rozsądek jego zdrowy
On rzekomo co pierwszego personel swój odprawia
I codzieńnie nowych przyjęc wznawia
Kochany prezesie, jakiż cenny Diament nasz
Pomyśl Sokratesie co wnet po wojnie czeka was
Czy starczy pni i gałęzi po miastach i wsiach
Czy ziszczą się marzenia rojone we snach
Będziem czciċ waszą "sławe" w modlitwach
Vivat Pax !
Napisała Celina Holckener b.p. w Radomiu w roku 1940-41
Wysiedlona do Tremblinki w sierpniu 1942 roku.
Przetrzymane w pamięci przez Jej kuzynke Hanke-Szolowicz Lior
Objasnienie
Wiersz ten napisany w Radomiu w roku 1940-41 przez Celine Holckener która została wysłana w roku 1942 do Tremblinki i tam zgładzona.
Częściowo był recytowany i częściowo śpiewany melodią "Main Jdisze Mame" Orginalnie napisany w jezyku polskim przetrzymany w pamieci jej kuzynki Hanki Szolowicz-Lior.
Odwierciadła on wiernie sposów życia i sytuacje Żydów Radomia,policji żydowskiej i Judenratu w tej okrutnej epoce naszego narodu.
Bo tego nie wolno zapomnieċ.
W roku 1576 Żydzi byli w Radomiu już dobrze zasiedziali, bowiem istniał już wówczas Plac Żydowski. Liczniejsze osadnictwo zaczęło się dopiero po 1814 roku w dobie uprzemysłowienia. W roku 1831 założono cmentarz, w 1848 roku otwarto szpital żydowski, w 1884 roku zbudowano synagogę. W roku 1897 mieszkało w Radomiu 11 277 Żydów (37,6% ludności miasteczka). Jeszcze przed I wojną światową założono jeszywę (1908) i dom starców (1913) oraz 5 bibliotek żydowskich. Znani rabini radomscy: Samuel Mohilewer i Symcha Treistman. W roku 1921 ludność żydowska liczyła 24 495 osób (39,7% ogółu mieszkańców miasta). Wychodziła prasa żydowska. Tuż przed wybuchem wojny w Radomiu mieszkało około 30 tys. Żydów. W marcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto. W lutym 1942 roku miały miejsce dwie egzekucje 40 i 42 Żydów, w kwietniu rozstrzelano dalszych 70 i deportowano dużą grupę Żydów do obozu zagłady w Oświęcimiu. W sierpniu 1942 roku wysłano transport około 10 tys. Żydów do obozu zagłady w Treblince. W getcie pozostało tylko 4 tys. osób, z których w grudniu wywieziono 800 do Szydłowca, część w styczniu 1943 roku do Treblinki, a ostatnią grupę w czerwcu 1944 roku do obozu zagłady w Oświęcimiu
ולכל יוצאי ראדום ששרדו את התופת.
צלינה הולצקנר
השכונה היהודית
